Forten langs de grens

Stel je voor: langs de bochtige Rijn rijzen wachttorens en stevige muren op. Binnen de forten leven soldaten, buiten de muren spelen kinderen en klinken stemmen in de dorpen ernaast. Tweeduizend jaar geleden lag hier de Limes, de grens van het Romeinse Rijk.

Een lijn van forten

Vandaag de dag zijn die forten nog maar op enkele plaatsen zichtbaar in Nederland. Toch lagen er langs de Rijn meer dan vijftien Romeinse forten, castella. Van Pretoria Agrippinae in Valkenburg (Zuid-Holland) tot Carvium in Zevenaar (Gelderland).

Enkele forten kun je nog bezoeken, maar niet allemaal. De rivier heeft er ook talloze verzwolgen. Daarom weten we nog steeds niet precies hoeveel forten er in de Romeinse tijd waren. Wel doen archeologen de laatste jaren veel spannende ontdekkingen langs de Rijn.

In die forten leefden en werkten soldaten van de Romeinse hulptroepen. Bij de forten woonden hun gezinnen, maar ook ambachtslieden en handelaren. In deze dorpjes, of vici, enkelvoud vicus, ontmoetten soldaten  en lokale bewoners elkaar. Samen dronken ze na het werk graag een beker wijn of bier in de kroeg.

Castellum Hoge Woerd

Hoe een fort eruitzag, ervaar je op Castellum Hoge Woerd in Utrecht-Leidsche Rijn. Hier staat, precies op de plek van het Romeinse castellum, een moderne reconstructie. En het is er net zo levendig als toen! In het museum vind je het beroemdste schip van de Limes, de houten De Meern 1, compleet met  inventaris. In de Houtkamer verwonder je je over nog veel meer houten voorwerpen, die dankzij de drassige Nederlandse bodem in uitzonderlijk goede staat  bewaard zijn gebleven. In het restaurant geniet je na afloop van een hapje en een drankje.

 

Het fort met op de voorgrond het golvende gras, symbool voor de oude loop van de Rijn

Fort in de uiterwaarden

Hoe de forten het landschap bepaalden, 2000 jaar geleden, ervaar je met een wandeling door de uiterwaarden in het Arnhemse Meinerswijk. Daar zijn de gebouwen van het fort met moderne materialen zichtbaar gemaakt. Bij hoog water kan de rivier ze nog altijd omspoelen. Een bijzonder gezicht!

 

Schanskorven verbeelden de principia van Meinerswijk. Ze zijn omgeven door hoog water in de uiterwaarden.

Verborgen onder het park

Ook in Park Matilo in Leiden ligt een fort verborgen onder de grond. Om dit te beleven, is er een park aangelegd precies op de contouren van het oude castellum. Moderne wachttorens markeren de ingangen van het fort, en regelmatig zijn er evenementen en festivals.

 

Samen vertellen de forten het verhaal van de Limes: een grens die tweeduizend jaar geleden werd getrokken, maar vandaag nog steeds zichtbaar is. Wil je alle forten langs de Limes leren kennen? Wandel dan het Romeinse Limespad, van Katwijk aan Zee tot Millingen aan de Rijn. Een unieke route waarin landschap, archeologie en geschiedenis samenkomen. Je vindt deze lange afstandsroute en nog veel meer wandeltips hier

Bezoek een fort