Verhalen van de Rijn

In de tijd dat Rome een wereldrijk bestuurde, mondde de rivier de Rijn in zee uit bij Katwijk aan Zee. Voor het Romeinse leger vormde die machtige rivier eeuwenlang een grens. Ten noorden ervan was het niet gelukt directe invloed uit te oefenen, al waren er wel contacten met de Friezen die noordelijk van de Rijn woonden.

Aanvoer van voedsel en bouwmaterialen

Over de Rijn voeren talloze schepen, meestal met voorraden voedsel en drank, of met bouwmaterialen. Want langs de rivier ontstonden forten, dorpen, tempels, en zelfs een enkele stad. Al die mensen moesten eten, wonen en leven. Ook militair materiaal werd via de rivier vervoerd, bestemd voor expedities zoals de verovering van het eiland Brittannië ten westen van de monding van de rivier.

Schip met inventaris

In Nederland zijn inmiddels tientallen van dergelijke transportschepen gevonden. Voor het mooiste exemplaar ga je naar Castellum Hoge Woerd, waar je het schip De Meern 1 kunt bewonderen, compleet met inventaris. Wil je zelf eens een reisje maken op zo’n schip? Dat kan een deel van het jaar in Utrecht, waar een replica van De Meern 1 door  de singels vaart.

Het houten schip De Meern 1 van boven gezien.

Restauratiewerf

En vergeet ook de restauratiewerf van de beroemde Zwammerdamschepen in het Archeon niet. Vrijwilligers vertellen je er graag over de restauratiewerkzaamheden aan deze beroemde schepen die langs de Limes voeren. De zes houten scheepswrakken zijn in natte Zuid-Hollandse bodem goed bewaard gebleven, maar eenmaal opgegraven moeten ze goed geconserveerd én gerestaureerd worden. Drie van de grote Zwammerdamschepen zijn transportschepen voor de binnenvaart. De andere drie zijn boomstamkano’s, gebruikt om te vissen.

Dam van Drusus

Niet altijd stroomde de rivier even goed door. De Rijn was groot en breed en slingerde alle kanten op. Bochten verzandden, schepen zonken, mensen verdronken. Veldheer Drusus liet rond 10 voor Chr. een dam in de rivier aanleggen in de buurt van het huidige Zevenaar. Zo kreeg de Rijn meer water dan de Waal. Tachtig jaar later werd de dam alweer vernield tijdens de Bataafse Opstand.

Impressie van de dam van Drusus die het water van de Waal en Rijn scheidde. Op de voorgrond een fort, Carvium.

Romeinse Limespad

Inmiddels heeft de Rijn zijn hoofdroute verlegd, maar langs de Rijn, Kromme Rijn, Leidsche Rijn en Oude Rijn volg je nog altijd in de voetstappen van de Romeinse legers. Bij de monding van de Oude Rijn in Katwijk ervaar je met de Limescoop hoe het fort eruitzag dat hier lag: de mysterieuze Brittenburg. Of begin in Katwijk je wandeling langs de Rijn, via het Romeinse Limespad. Een kleine 300 kilometer verder sta je bij niet ver van het vroegere splitsingspunt van Rijn en Waal. 



 

Een vrouw kijkt door een kijker naar de uitlaat van de Rijn, waar ooit het fort de Brittenburg lag.

De Romeinse Baadster

In Zevenaar zie je in het Liemers Museum vondsten die in en om de rivier zijn gedaan en lees je over de dam van Drusus. Vlakbij staat in recreatieplas De Bijland het prachtige kunstwerk De Romeinse Baadster. Hier lag ooit een fort, nu heeft de rivier dat verzwolgen. De haren van De Baadster symboliseren de machtige rivieren van weleer.

De Rijn zag soldaten komen en gaan, schepen zinken en steden groeien – en draagt die verhalen nog altijd met zich mee.

 

Het beeld De Baadster tot haar schouders onder water in de Byland

Maak kennis met de schepen en de rivier