Woerden
Laur(i)um
Al heel lang vermoedden oudheidkundigen dat Woerden de plaats was waar de Romeinse nederzetting Laurium (of Laurum) moest worden gezocht. Deze naam was bekend van de Peutingerkaart. Maar pas in 1999 achterhaalden archeologen de precieze ligging van het fort. Net als bij de overige forten langs de Limes zijn er aanwijzingen voor diverse bouwfases: een fort uit aarde en hout, ontstaan kort na het jaar 40 na Chr., en een fort opgetrokken uit steen. Het eerste castellum in hout was belangrijk in verband met de invasie van Brittannië in 43 na Chr. De Rijn was toen vooral een route waarlangs het leger voorraden vervoerde. Verder bewaakte het fort ook de plaats waar de veenstroompjes Grecht en Linschoten uitstroomden in de Rijn. Het stenen fort ontstond pas rond 160 na Chr., en werd verlaten rond 275 na Chr.
In het castellum zelf zijn slechts enkele opgravingen gedaan: het ligt nog grotendeels ongeschonden onder het centrum van Woerden. Wel zijn delen van de verdedigingsgracht opgegraven.
Schepen
De plaats van het fort is in het huidige stadscentrum herkenbaar als een zeer lage heuvel waarop een kerk staat die teruggaat tot in de vroege middeleeuwen. Voor de bouw van de kerk werd Romeins bouwmateriaal hergebruikt. Ten zuiden van het fort is de fundering van een aantal gebouwen ontdekt. Een daarvan is mogelijk een boothuis. Woerden is dan ook bekend van een aantal Romeinse schepen. Het gaat om twee boomstamboten en vier vrachtschepen van het type ‘Zwammerdam’. Deze vrachtschepen hadden een platte bodem en dienden om de forten te bevoorraden. Zo konden ze makkelijk over ondiepten in de rivier varen.
Werelderfgoed Neder-Germaanse Limes
Het castellum in Laurium is onderdeel van Unesco Werelderfgoed Neder-Germaanse Limes.
Wat is er te zien
- Het castellum is gemarkeerd in de bestrating van het Kerkplein; daar staan ook informatiepanelen.
- In het Stadsmuseum Woerden bekijk je vondsten die hier gedaan zijn.
- In de Castellum-parkeergarage onder het Kazerneplein zie je een origineel Romeins schip en diverse vondsten uit de omgeving van het castellum. De parkeerlagen zijn versierd met Romeinse motieven en foto’s van de opgravingen en vormen een waar drive-in museum.
- De vindplaats van de schepen bij de haven is gemarkeerd met een informatiepaneel. Verspreid door de stad staan nog meer informatiepanelen en een replica van een Romeinse inscriptie.
